WALORY KULTUROWE

Na charakter Doliny Dolnej Odry znaczący wpływ miała działalność człowieka, której ślady znajdują się na terenie niemal całego Międzyodrza. Największe zmiany w dolinie przyniósł wiek XVIII, kiedy na terenie nadodrzańskich bagien rozpoczęły się prace melioracyjne i osuszające. Podjęte na szeroką skalę prace zmieniły nie tylko krajobraz regionu, ale przede wszystkim życie lokalnych mieszkańców, którzy w ciągu jednego pokolenia z rybaków stali się rolnikami. Powstało wówczas wiele rozległych polderów oraz dziesiątki kilometrów sztucznych przekopów, starorzeczy i kanałów.

 Nieczynne śluzy na Międzyodrzu fot. zbiory ZPKWZ

 

Pozostałości budowli hydrotechnicznych, nieczynne już śluzy oraz mosty stanowią dziś największą kulturową atrakcję turystyczną parku. Ukryte wśród bujnej roślinności Międzyodrza, najłatwiej dostępne są w okolicach Gryfina. Część z nich zobaczyć jednak można jedynie pływając kajakiem.

 

Nieczynny most przez kanał zachodni brzegu Regalicy, na wysokości Gryfina fot. zbiory ZPKWZ 

 

Dużą popularnością wśród turystów cieszy się brukowana droga z Gryfina do położonego po niemieckiej stronie Mescherin. Dostępna dla samochodów osobowych, wyposażona w ścieżkę rowerową, biegnie groblą wzdłuż historycznego traktu i jednej z najstarszych przepraw przez Międzyodrze w tym rejonie. Jej historia sięga ponad 750 lat. Dwa, niegdyś drewniane, obecnie stalowe mosty przewieszone ponad Odrą Zachodnią i Odrą Wschodnią (Regalicą) spinają oddalone o ponad 2 km krawędzie doliny Odry.

 

Droga Gryfino - Mescherin fot. zbiory ZPKWZ 

 

Na obszarze Międzyodrza znajdziemy też ślady nieistniejących już przepraw. Jedna to szlak biegnący kiedyś z Gartz do Marwic. W pobliżu Gartz w nurcie Odry Zachodniej stoją jeszcze filary dawnego mostu, a po niemieckiej stronie Odry ufundowano pomnik w postaci trzech łuków – symboli mostu drewnianego, stalowego oraz betonowego.

Drugi to ślady forsowania Odry i Międzyodrza w czasie II Wojny Światowej.  Wojenna droga generała Batowa, a w zasadzie jej ślad jest szczególnym miejscem parku, zarówno ze względu na wartości historyczno-kulturowe, jak i przyrodnicze – sukcesję roślinną na sztucznym siedlisku. Droga została zbudowana w 1945 r. przez wojska radzieckie w celu umożliwienia przeprawy piechocie i wojskom pancernym. Wykonana została w całości z belek sosnowych spinanych metalowymi gwoździami i spinkami. Po wyzwoleniu Szczecina była wykorzystywana w celach komunikacyjnych do czasu odbudowy mostów na autostradzie. Przecinała Międzyodrze pasem o szerokości 5 m, biegnąc przez 3 km w linii prostej od Odry Wschodniej do Odry Zachodniej na wysokości miejscowości Daleszewo i Moczyły.

O turystycznej atrakcyjności parku świadczą nie tylko obiekty zlokalizowane w obrębie jego granic. Nadodrzańskie tereny zasiedlane były już od czasów historycznych, a następnie przez wieki wykształciły odrębną kulturę, bardzo mocno związaną z naturalnym środowiskiem doliny. W bezpośrednim sąsiedztwie doliny Odry i parku krajobrazowego natknąć się możemy na cenne XIII-wieczne kamienne kościoły wiejskie (np. w Widuchowej, Kołbaskowie, Kamieńcu i Dębogórze), charakterystyczne dla regionu zabudowania ryglowe (np. kościół w Marwicach), jak również pozostałości dawnych założeń parkowo-pałacowych. Centrum turystyczne regionu stanowi Gryfino – dawny średniowieczny gród z zachowanym historycznym układem miejskim i kilkoma cennymi zabytkami.