Największą atrakcją turystyczną Szczecińskiego Parku Krajobrazowego są jego walory przyrodnicze i krajobrazowe: piękne lasy, malownicze wzgórza, głazy narzutowe, źródła i źródliska oraz jeziora. Z kolei dla miłośników historii atrakcją turystyczną będą walory kulturowe Parku.
Głaz Serce Puszczy fot. zbiory ZPKWZ
Atrakcje turystyczne
Obiekty geologiczne
Głazy narzutowe
Głazy narzutowe Puszczy Bukowej należą do największych na Pomorzu Zachodnim, a część z nich objęta jest ochroną jako pomniki przyrody. Największe z nich to:
- Głaz Grońskiego (obwód 12,3 m i wysokość 1,4 m)
- Kamień Serce (obwód 14,5 m i wysokość 1,5 m)
- Głaz Krajoznawców (obwód 17,5 m i wysokość 2,7 m)
- Szwedzki Kamień (obwód 9,7 m i wysokość 1,8 m)
Obiekty przyrodnicze
Puszcza Bukowa jesienią fot. zbiory ZPKWZ
Rezerwaty przyrody
Część szlaków turystycznych jest poprowadzona przez rezerwaty przyrody lub ich skrajem. W ten sposób do zwiedzania udostępniono wszystkie rezerwaty Puszczy Bukowej. Należy jednak pamiętać, że jest to możliwe tylko na wyznaczonym szlaku.
Źródła
W okresie przedwojennym część źródeł została spiętrzona i obudowana w celach rekreacyjnych: Ciurkadełko w rezerwacie Bukowe Zdroje, Źródło Ponikwy, Źródło Chojnówki zwane Oczkiem Luizy lub Oczkiem Marzanny, Lwia Paszcza, Źródło Dobropolskie. Obecnie źródła pełnią pierwotne funkcje i nie są zagospodarowane do wykorzystywania w celach rekreacyjnych.
Obiekty kulturowe
Ciekawymi obiektami kulturowymi są antropogeniczne formy terenu na terenie Puszczy Bukowej związane z dawną działalnością górniczą
W obrębie Wzgórz Bukowych, głównie w ich zachodniej części, w XIX i XX w. prowadzono działalność górniczą. Wydobywano surowce do produkcji cementu portlandzkiego (przede wszystkim margle kredowe – 1862 r.) oraz miejscami węgiel brunatny. Ślady działalności górniczej widoczne są dziś w okolicy Jeziora Szmaragdowego. Jezioro to powstało w wyniku napływu wód podziemnych do wyrobiska kredy. W dniu 16 lipca 1925 r. podczas prac kopalnianych odsłonięto warstwę wodonośną. Woda zalała kopalnię wraz ze znajdującym się w niej sprzętem i uniemożliwiła jej dalsze funkcjonowanie. Woda zalała kopalnie wraz ze znajdującym się w niej sprzętem i uniemożliwiła dalsze funkcjonowanie kopalni. Woda zawdzięcza swoją szmaragdową barwę dużej zawartości węglanu wapnia.
Jezioro Szmaragdowe przy Centrum Informacji Turystycznej fot. zbiory ZPKWZ
Pobliskie wzgórze Widok, z którego rozciąga się widok na panoramę Szczecina, powstało jako hałda , na której składowano nadkład z pobliskich wyrobisk.
Polana Widok fot. zbiory ZPKWZ
Obiekty architektoniczne
Obiekty architektoniczne Puszczy Bukowej to m. in. cmentarzysko kurhanowe w Glinnej, Sztuczna Grota Zdroje, dawne obiekty wojskowe wraz z podziemiami, Zajazd Szmaragd, obiekty architektury sakralnej w Binowie, Dobropolu oraz Kołowie, grodziska, brukowane drogi Puszczy Bukowej oraz pozostałości po zagospodarowaniu Puszczy Bukowej na cele rekreacyjne i mieszkalne w okresie przedwojennym. Obiekty te opisano w zakładce Walory kulturowe.
Propozycje wycieczek
Do obiektów najchętniej odwiedzanych w Szczecińskim Parku Krajobrazowym należą Ogród Dendrologiczny w Glinnej oraz Jezioro Szmaragdowe i jego okolice.
Ogród dendrologiczny Glinna
W południowo-wschodniej części Puszczy Bukowej, w pobliżu wsi Glinna znajduje się ogród dendrologiczny z cenną roślinnością introdukowaną. Jego historia rozpoczyna się w 1823 roku – była tu wówczas prywatna szkółka drzew rodzimego pochodzenia. W 1870 roku obiekt ten został przejęty przez miejscowe nadleśnictwo państwowe. W końcu ubiegłego wieku, z inicjatywy ówczesnego nadleśniczego Carla Ludwiga Gené, na obrzeżach kwater szkółkarskich, posadzono kilkadziesiąt okazów drzew obcego pochodzenia dla ozdoby, urozmaicenia i celów badawczych (obserwacja rozwoju, mrozoodporności, zdolności rozmnażania itd.).
W okresie powojennym brak pielęgnacji oraz czynniki naturalne (susza, mróz, huraganowe wiatry, choroby grzybowe i owady) przyczyniły się do znacznego zubożenia gatunków. W 1970 roku, opiekę naukową nad ogrodem objęło Arboretum SGGW w Rogowie. Kolekcję ogrodu wzbogacono nasadzeniami drzew i krzewów z Arboretum w Rogowie.
Aleja rododendronów fot. zbiory ZPKWZ
Obecnie gospodarzem ogrodu jest Nadleśnictwo Gryfino. Na powierzchni 3,80 ha rośnie łącznie 230 gatunków drzew i krzewów pochodzących z różnych kontynentów świata. Do najcenniejszych drzew zaliczyć należy: całkowicie już obumarły okaz mamutowca olbrzymiego (40m wysokości/142 cm obwodu – obecnie pozostawiono 11-metrowy odziomek), jodłę olbrzymią (40m/133 cm), jodłę szlachetną (22,5 m/74 cm) i orzesznik pięciolistkowy (32 m/78 cm). Poza tym rosną tu: kasztany jadalne, platany klonolistne, choina kanadyjska, cyprysik groszkowy, cyprysik błotny, największy w Polsce cyprysik żywotnikowaty (14,5 m/35 cm), dawidia chińska (zwana też „drzewem chusteczkowym”), 24 gatunki klonów, 10 gatunków magnolii, 5 gatunków stewarcji i liczne gatunki oraz odmiany ostrokrzewów, rododendronów, azalii i innych krzewów. Osobliwością jest okaz kielichowca chińskiego, gatunku, który został odkryty dopiero w 1963 roku. Egzemplarz rosnący w ogrodzie jest najstarszym krzewem tego gatunku uprawianym w Europie. Arboretum można zwiedzać od 15 marca do 30 września.
Kwitnący okaz rododendrona fot. zbiory ZPKWZ
Jezioro Szmaragdowe i okolice
Jezioro Szmaragdowe przyciąga odwiedzających ze względu na piękny, rzadko spotykany, szmaragdowy kolor wody oraz swoją historię. Jezioro w swoich głębinach skrywa kopalnię kredy, która została zalana tak szybko, że nikt nie zdążył uratować sprzętu do wydobycia urobku. Legenda głosi, że to zazdrosny duch tej kopalni – Skarbek, który bał się, że ludzie odnajdą skarb, którego strzegł, spowodował tą katastrofę, aby już nikt nie pokusił się o własność wnętrza góry. Więcej informacji nt. działalności górniczej znajduje się w zakładce Obiekty kulturowe.
Jezioro Szmaragdowe fot. zbiory ZPKWZ
W pobliżu Jeziora Szmaragdowego znajdują się dwie polany widokowe: Polana Widok oraz Polana Słoneczna, skąd można podziwiać panoramę Szczecina. Na zachód od jeziora znajdują się dawne budynki wojskowe ze podziemiami z czasów II wojny światowej. Zimą podziemia nie są udostępnione do zwiedzania, ze względu na hibernujące nietoperze. Podziemia można zwiedzać w okresie letnim (wymaga to wcześniejszego umówienia się). Obecnie mieści się tam Szczecińskie Centrum Edukacji Ekologicznej „Szmaragdowe-Zdroje”. W pobliżu ulicy Grabowej w lesie znajduje się sztuczna Grota. która kiedyś pełniła rolę restauracji. Obecnie także znajduje się pod opieką Szczecińskiego Centrum Edukacji Ekologicznej „Szmaragdowe-Zdroje”. Wokół Jeziora wyznaczono ścieżkę oraz żółty szlak, który łączy większość tych atrakcji. Szlak z powodzeniem może być wykorzystywany przez rodziny z dziećmi. Na wzgórzu po zachodniej stronie jeziora rośnie także okazały dąb szypułkowy zwany Dębem Książęcym. Wiek drzewa jest szacowany na ok. 200 lat. Drzewo zostało zasadzone przez braci: Fryderyka Wilhelma IV (król Prus) i Wilhelma I (cesarz Niemiec).
Fragment szlaku dookoła Jeziora Szmaragdowego fot. zbiory ZPKWZ
Turystyka w Parku
Teren Parku nadaje się do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej oraz samochodowej. Przez jego obszar przebiega 18 szlaków pieszych. Turystykę rowerową umożliwia sieć dróg oraz drogi leśne przecinające Puszczę Bukową. Natomiast samochodem możemy dojechać w atrakcyjnie turystycznie miejsca.
Na terenie Szczecińskiego Parku Krajobrazowego można uprawiać także turystykę kwalifikowaną. Najczęściej są to sporty biegowe. W granicach Parku znajduje się także pole golfowe w miejscowości Binowo.
Szlaki turystyczne
Obszar Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa przecina 18 szlaków turystycznych, wyznaczonych dla turystyki pieszej. Drogi oraz dukty leśne umożliwiają także turystykę rowerową.
Oznakowanie na Drodze Górskiej fot. zbiory ZPKWZ
Szlaki turystyczne:
- Niebieskie
- Szlak Równiny Wełtyńskiej
Długość szlaku: 17,2 km (na terenie SzPK 8,5 km)
Trasa: Jez. Szmaragdowe – Psie Pole – Przęłecz Trzech Braci – Binówko – Chlebowo - Wełtyń
- Szlak im. Stanisława Grońskiego
Długość szlaku: 39,6 km (na terenie SzPK 23,7 km)
Trasa: Szczecin Zdunowo (PKP) – Szczecin Struga – Szczecin Jezierzyce – Szczecin Śmierdnica – gaj. Kołowo – Binowo – Kołowo – Lisica (maszt RTV) – Kijewko – Szczecin Klęskowo (Dęby B. Krzywoustego) – Głaz Grońskiego – Grodzisko Chojna – Szczecin Zdroje (PKP)
- Żółte
- Szlak Familijny (trasa Widokowa) przez Park Leśny Zdroje
Długość szlaku: 2,7 km (w całości na terenie SzPK)
Trasa: Jez. Szmaragdowe – pętla wokół Jez. Szmaragdowego – Skórcza Góra
- Szlak do Szwedzkiego Kamienia
Długość szlaku: 6,3 km (na terenie SzPK 2,4 km)
Trasa: skrzyżowanie ulic Granitowej z Gwiaździstą – Szczecin Żydowce – Psie Pole – Głaz Szwedzki Kamień
- Szlak Artyleryjski
Długość szlaku: 19,5 km (na terenie SzPK 6,8 km)
Trasa: Szczecin Podjuchy PKP – Szczecin Żydowce – Szczecin Kluczewko – Chlebowo – Jarząbki (pole biwakowe) – Jez. Binowskie - Binowo
- Szlak im. Bolesława Krzywoustego
Długość szlaku: 12,7 km (na terenie SzPK 9 km)
Trasa: Szczecin Klęskowo (ul. Chłopska, punkt przy Dębach Krzywoustego – pod wiaduktem autostrady) – Droga Górska – Głaz Krajoznawców – Kołowko – Lisica (maszt RTV) – Szczecin Płonia (kościół) – Szczecin Struga (most nad rzeką Płonią)
- Szlak Buczynowych Wąwozów
Długość szlaku: 5,4 km (na terenie SzPK 3,5 km)
Trasa: Szczecin Śmierdnica (pętla autobusowa) – rezerwat Buczynowe Wąwozy – Dobropole Gryfińskie
- Czerwone
- Szlak im. Wojciecha Lipniackiego
Długość szlaku: 5,5 km (na terenie SzPK 4,4 km)
Trasa: Szczecin Os. Bukowe – grodzisko Chojna – Przełęcz Siodło Zielawy -Słupi Głaz – Czwójdzińskiego
- Szlak Nadodrzański
Długość szlaku: 30,3 km (na terenie SzPK 12,6 km)
Trasa: Wiadukt autostrady – Szczecin Kluczewko – Szczecin Żydowce – Góra Sobolowa – Przełęcz Trzech Braci – Bukowiec – Głaz Kołyska – Piaseczna Góra (punkt widokowy) – Binowo – Jarząbki (pole biwakowe) – Chlebowo – Stare Brynki – Gryfino
- Szlak przez Trawiastą Buczynę
Długość szlaku: 9,3 km (na terenie SzPK 1,5 km)
Trasa: Stare Czarnowo – Las Budy – Babinek – Kartno – Żelisławiec
- Szlak im. Stanisława Pawelskiego
Długość szlaku: 12,7 km (na terenie SzPK 10 km)
Trasa: Szczecin Kijewo – Kijewko – Lisi Potok – gaj. Kołowo – Gliniec (ogród dendrologiczny – Glinna)
- Zielone
- Szlak im. Bolesława Czwójdzińskiego
Długość szlaku (do Kołbacza): 19 km (na terenie SzPK 15,9 km)
Trasa: Szczecin Klęskowo (ul. Chłopska, punkt przy Dębach Krzywoustego – pod wiaduktem autostrady) – Brama Czwójdzińskiego – Kołówko – Kołowo – Gliniec (ogród dendrologiczny) – Kołbacz PKS
- Szlak Woja Żelisława
Długość szlaku: 31,2 km (na terenie SzPK 15 km)
Trasa: Jez. Szmaragdowe – Grodzisko Chojna – Grobla Zielawy – Szwedzki Kamień – Przełęcz Trzech Braci – Binówko – Jez. Binowskie – Binowo – Żelisławiec – Wełtyń – Gryfino
- Czarne
- Szlak górski na Bukowiec
Długość szlaku: 3,8 km (na terenie SzPK 3,2 km)
Trasa: Szczecin Os. Bukowe (pętla autobusowa) – Głaz Grońskiego – Przełęcz Siodło Zielawy – góra Bukowiec
- Szlak do Jez. Szmaragdowego
Długość szlaku: 1,5 km (na terenie SzPK 1,2 km)
Trasa: Szczecin Zdroje PKP – Skórcza Góra – Jezioro Szmaragdowe
- Szlak „Vadam”
Długość szlaku: 9,6 km (na terenie SzPK 3 km)
Trasa: Skrzyżowanie ulic Goleniowskiej z Pomorską – Szczecin Kijewo – Kijewko – Głaz Błażej – Brama Czwójdzińskiego
- Szlak przez Wielecki Staw
Długość szlaku: 5,9 km (na terenie SzPK 2,8 km)
Trasa: Szczecin Śmierdnica (pętla autobusowa) – pomnik przyrody Daglezja – Wielki Staw – Jezierzyce
- Szlak Wiercipięty
Długość szlaku: 15,2 km (na terenie SzPK 13 km)
Trasa: Szczecin Podjuchy PKP – Dąb Wartownik – Jez. Piasecznik Mały – Jez. Wężówka – Jez. Glinna – Żelisławiec
Szczeciński Park Krajobrazowy fot. zbiory ZPKWZ
Informacje turystyczne na terenie Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”
Informacje dotyczące Szczecińskiego Parku Krajobrazowego można uzyskać w siedzibie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego. Ponadto informacje na temat walorów Puszczy Bukowej można uzyskać:
- Nadleśnictwo Gryfino, ul. 1 Maja 4, 74-100 Gryfino
Nadleśnictwo - Nadleśnictwo Gryfino - Lasy Państwowe
- Szczecińskie Centrum Edukacji Ekologicznej „Szmaragdowe – Zdroje” ul. Kopalniana 12, Szczecin
Szczecińskie Centrum Edukacji Ekologicznej "Szmaragdowe - Zdroje" - Strona główna | Facebook
- Ogród Dendrologiczny w Glinnej
Położenie i zasady udostępniania - Nadleśnictwo Gryfino - Lasy Państwowe
- Strona informacyjna Miasta Szczecin
Puszcza Bukowa | Visit Szczecin
- Aplikacja zawierająca mapę Puszczy Bukowej z jej atrakcjami
Mapa Puszczy Bukowej - aplikacja Android (myportfolio.com)
Źródła:
- Zasoby ZPKWZ
- Nadleśnictwo Gryfino