Wszystkie definicje przyrody nieożywionej wymieniają klimat, ukształtowanie terenu, czynniki chemiczne oraz wody powierzchniowe i podziemne, jako elementy, które wspólnie tworzą środowisko życia dla wybranych gatunków. Na terenie Barlineckiego Parku Krajobrazowego dzięki tej współpracy powstały ekosystemy i siedliska zamieszkiwane przez wiele wyjątkowych gatunków roślin, zwierząt, grzybów, mszaków i porostów. Bardzo ogólnie teren parku można podzielić na dwa charakterystyczne krajobrazy, obszar leśny zajęty przez Puszczę Barlinecką oraz teren pól uprawnych o wyjątkowym pagórkowatym ukształtowaniu.
Wyobraź sobie takie siły natury jak lądolody, zlodowacenia, czy cieplejsze okresy w dziejach Ziemi. Teraz pomyśl o tym, że to wszystko działo się naprawdę, nie tylko w odległych rejonach Antarktydy czy w głębokiej tundrze Rosji, tak było dawno temu na terenie obecnego Barlineckiego Parku Krajobrazowego.
Barlinecki Park Krajobrazowy ukształtowany przez lodowiec fot. zbiory ZPKWZ
To właśnie przyroda nieożywiona, czyli współdziałające ze sobą deszcze, niejednokrotnie ulewne, wiatry mogące powalać drzewa oraz epoki lodowcowe ukształtowały piękne tereny parku. Ogromne góry lodu, zwane lądolodami tysiące lat temu nawiedziły okolice obecnego Barlinka, Nowogródka Pomorskiego czy Pełczyc, rzeźbiąc w ziemi wyjątkowe formy polodowcowe. Najbardziej rozpoznawalnymi są liczne jeziora, jary czy wzniesienia zwane morenami oraz niezliczone ilości głazów narzutowych, stanowiących pamiątki porozrzucane przez wielki lodowiec po obszarze całego parku.
Głaz narzutowy fot. zbiory ZPKWZ
Kolejnym „niemym świadkiem” tych niewyobrażalnych przeobrażeń jest położony na terenie wzniesień morenowych Rezerwat Przyrody „Skalisty Jar Libberta”. Powstał on z naniesionych przez lodowiec min. odłamków skalnych, żwirów i piasków, które wraz z nim przemieszczały się przez tysiące kilometrów, tylko po to abyśmy my, współcześnie żyjący ludzie mogli podziwiać wyjątkowe twory natury. To właśnie niedaleko miejscowości Równo, na terenie rezerwatu znajduje się jedyne na całym Pomorzu Zachodnim stanowisko czwartorzędowych, czyli w dziejach Ziemi powstałych w najmłodszym okresie trwającym od ponad 2,5 mln lat aż do dziś, zlepieńców i piaskowców osiągających wysokość ponad 4 metrów.
Zlepieńce - pozostałość po zlodowaceniu fot. zbiory ZPKWZ
Natura nieożywiona idealnie przystosowała teren parku dla wyjątkowych gatunków flory, jednym z nich są obrazki plamiste. Roślina ta jest objęta ścisłą ochroną i na terenie całej Polski występuje jedynie w kilkunastu miejscach. Obszar BPK bogaty jest w niezliczone tereny podmokłe, na których zadomowiły się owadożerne rosiczki okrągłolistne, bagno zwyczajne czy subtelna w swojej formie wełnianka.
Bogactwo ekosystemów tego obszaru widoczne jest również w postaci wielu jezior rynnowych, których istnienie również zawdzięczamy lądolodowi. Takie jeziora można łatwo rozpoznać, ponieważ posiadają one specyficzny, wydłużony kształt przypominający właśnie rynnę, stąd ich nazwa.
Historię dawnych dziejów „pamięta” również Jezioro Barlinek, które zamieszkują reliktowe, czyli stanowiące pozostałości po minionych epokach, małże groszówki północne. Reliktowe gatunki flory i fauny, pomimo iż występują i rozmnażają się obecnie, często nazywane są skamieniałościami.
Jeżeli masz ochotę na „powrót do przeszłości”, koniecznie musisz odwiedzić Barlinecki Park Krajobrazowy, który swoją wyjątkową formą opowie Ci o zamierzchłych dziejach naszej planety.
Krajobraz Barlineckiego Parku Krajobrazowego fot. zbiory ZPKWZ
Sztuka, chwała i wolność przemijają, a przyroda zawsze jest piękna.
(George Gordon Noel Byron)