Park Krajobrazowy jest miejscem koegzystowania człowieka i natury. Przez wiele stuleci, zanim jeszcze obszary Drawskiego Parku Krajobrazowego zostały uznane za wyjątkowe, poprzez objęcie ich tą właśnie formą ochrony przyrody, były miejscem życia ludzi. Oprócz istniejących obecnie miejscowości na terenie parku możemy podziwiać wiele zabytków, tworzących ich historię.
W południowo zachodniej części parku, w Gminie Złocieniec możemy podziwiać 9 kościołów powstałych od XV do XIX. Północno wschodnia część Drawskiego Parku Krajobrazowego, położona na terenie gminy Barwice, posiada aż 8 budowli sakralnych reprezentujących architekturę XVII, XVIII i XIX wieku.
Kościół pw. Świętej Trójcy, najstarsza murowana budowla Czaplinka. Wzniesiony został prawdopodobnie w końcu XIV lub na początku XV wieku w miejscu, gdzie jak twierdzi większość badaczy stał wcześniej zamek templariuszy. Obecną postać kościół zawdzięcza przebudowie z XVIII wieku po zniszczeniach w pożarze 1725 roku. Wewnątrz znajduje się piękny, drewniany, późnobarokowy, baldachimowy ołtarz z XVIII wieku oraz neoklasycystyczna ambona z I poł. XIX w. Uwagę zwracają neoromańskie organy Sauera z początku XIX w. Charakterystyczna dla tego miejsca jest również drewniana dzwonnica Kozłowa powstała podczas odbudowy kościoła pw. Św. Trójcy po pożarze w 1725 roku, kiedy zrezygnowano z odbudowy zniszczonej wieży. Ciekawostką jest łaciński napis na największym dzwonie, który w swobodnym przekładzie oznacza: „Ten, który po raz drugi przez smutne wydarzenia zniszczony ogniem, został odtworzony przez Christiana Heina, kanonika katedralnego poznańskiego, plebana Czaplinka i sekretarza króla polskiego”.
Zabytkowy ołtarz Kościoła pw. Św. Trójcy w Czaplinku fot. zbiory ZPKWZ
Kościół pw. Św. Trójcy w Czaplinku fot. zbiory ZPKWZ
Najokazalszą budowlą sakralną Czaplinka jest kościół pw. Podwyższenia Krzyża św. Zajmuje on całą wschodnią pierzeję rynku. Wybudowany został w latach 1829-1830 na planie krzyża, zawiera cechy neoromańskie i klasycystyczne. We wnętrzu ściany nawy i strop zdobi polichromia autorstwa Drapiewskiego, która powstała po II wojnie światowej. Na uwagę zasługują także drewniane rzeźby w bocznych ołtarzach, autorstwa miejscowego rzeźbiarza Edwarda Szatkowskiego.
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Św. w Czaplinku fot. zbiory ZPKWZ
Charakterystycznymi dla dawnych wieków są również gmachy użyteczności publicznej, określane mianem zabytków dworsko – pałacowych. Ich istnienie świadczy o wysoko zorganizowanej strukturze społecznej i gospodarczej występującej na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego w zamierzchłych czasach.
Największym na terenie Gminy Czaplinek jest Pałac w Siemczynie, który został wzniesiony w latach 1722-26. Autor projektu budowy nie jest znany. Od 1990 r. obiekt wraz z budynkami gospodarczymi jest własnością prywatną. Obecnie wchodzi on w skład kompleksu turystycznego oraz konferencyjno-wypoczynkowego, a dokoła pałacu ponownie rozlega się gwar i odbywają się liczne imprezy kulturalne.
W Starym Drawsku możemy podziwiać ruiny Zamku Drahim. Zawaliska zamku usytuowane są na wzniesieniu, w wąskim przesmyku między jeziorami Drawsko i Żerdno, przy szosie wiodącej do Kołobrzegu. Są jedną z cenniejszych pamiątek historycznych regionu czaplineckiego. Zamek wybudowany został przez joannitów około 1360 roku. Od 1407 do 1668 r. był siedzibą starostów polskich. Od XVIII wieku pozostaje w ruinie. Pozostałości solidnych zamkowych murów o grubości dochodzącej do 2,5 m i o wysokości 12 m, świadczą o dawnej świetności tej warowni.
Ruiny Zamku Drahim fot. zbiory ZPKWZ
Również w gminie Barwice zachowały się elementy architektoniczne, świadcząco o bogatej historii tego terenu. Jednym z nich jest przepiękny Pałac w Luboradzy – z przełomu XVIII/XIX wieku. Położony nad jeziorem Koprzywno w otoczeniu zabytkowego parku. Stanowi on modernistyczny dwór z czterokolumnowym portykiem, w którym aktualnie znajduje się Ośrodek Konferencyjno-Wypoczynkowy „Dwór Pomorski”. W miejscowości Żdżar znajduje się neoklasycystyczny Dwór z XIX wieku. Obecnie dwór jest odrestaurowanymi prowadzone jest w nim malownicze Gospodarstwo Agroturystyczne „Siedlisko”.
Gmina Złocieniec w swojej historii ma zapisaną budowę 4 pałaców. Pałac w Cieszynie został wybudowany w II poł. XIX w. w stylu neorenesansowym. W Wąsoszu znajduje się Pałac neogotycki z II poł. XIX w. Pałac eklektyczny w miejscowości Bobrowo. Pałac w Darskowie, został wzniesiony w latach 1777 - 1780 w stylu rokoko. Warto zaznaczyć, iż w samym Złocieńcu po dawnym zamku znajduje się wzgórze zamkowe wraz z pozostałymi pomieszczeniami piwniczymi (obecnie nie udostępnianymi) pokazujące średniowieczny układ urbanistyczny.
Nieodzownymi elementami świadczącymi o życiu ludzi na danym terenie są cmentarze. Wraz z wymienionymi powyżej pałacami i dworami, opisują one życie osób zamieszkujących tereny obecnego Drawskiego Parku Krajobrazowego. Większość z miejsc pochówków jest już nieczynna, jednak na podstawie zachowanych elementów można wywnioskować różnorodność kulturową i pochodzenia ludzi, zamieszkujących te tereny w XIX wieku.
W Sikorach znajduje się osada ceramiczna. Od co najmniej XIV wieku wieś ta była bardzo ważnym ośrodkiem garncarstwa i produkcji cegieł. Z wypalanych tutaj cegieł zbudowano m.in. Zamek Drahim. W XVI wieku we wsi było kilkunastu garncarzy i jedna cegielnia. W 2003 r. wybudowano w centrum wsi piec garncarski wraz z miejscem do odpoczynku oraz dwa budynki: większy z nich to izba wystawowa, jednocześnie miejsce wyrabiania gliny, drugi mniejszy to piec do wypalania ceramiki.
Również późniejsza historia tych terenów pozostawiła po sobie ciekawe ślady w postaci np. młyna wodnego w Głęboczku, czyli niewielkiej wsi powstałej w XIX wieku jako folwark sąsiedniego Rzepowa. Zachował się tu bardzo ciekawy zespół młyński z końca XIX wieku, w którego skład wchodzą m.in. szachulcowy budynek młyna oraz spichlerz.
Rynek w Czaplinku fot. zbiory ZPKWZ
Drawski Park Krajobrazowy położony jest na obszarze stanowiącym historyczne pogranicze Księstwa Pomorskiego, Korony Polskiej oraz Marchii Brandenburskiej (Nowej Marchii). Pierwsze relikty osadnictwa na tym terenie datuje się na epokę paleolitu oraz mezolitu, czyli od początkowego do środkowego okresu epoki kamienia, trwającej od ok. 2,5 mln do ok. 11 tys. lat temu . Obszar parku zalicza się do przenikających się Obszarów Kulturowo-Krajobrazowych "Pojezierze Drawskie" oraz "Szwajcaria Połczyńska".
Materiały źródłowe:
Przewodnik – Drawski Park Krajobrazowy, ZPKWZ.