ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Obiekty geologiczne
- Aleja Gwiazd Plejstocenu w Moryniu - ścieżka edukacyjna przy jeziorze Morzycko, która prezentuje modele zwierząt epoki lodowcowej wraz z ich odciśniętymi tropami. Naturalnych rozmiarów zwierzęta, wśród których odnajdziemy mamuty, prażubra, łosia północnego, nosorożca włochatego jelenia olbrzymiego, lwa jaskiniowego czy tygrysa szablozębnego, są nie lada atrakcją geologiczną zarówno dla dzieci jak i dorosłych.
- Kamienny ogród w Moryniu – ekspozycja 40-50 głazów narzutowych (eratyków) zebranych ze wzgórz morenowych okolic Morynia. Eksponowane na tle kamiennych murów obronnych są tu: granity, sjenity, gabra, diabazy, melafiry, bazalty, gnejsy, piaskowce kwarcytowe, wapienie dolomity i łupki.
Aleja Gwiazd Plejstocenu w Moryniu fot. zbiory ZPKWZ
Obiekty przyrodnicze
- Rezerwat Wrzosowiska Cedyńskie – dzięki udostępnionej w 2016 roku ścieżce możemy dotrzeć na wzgórze (ok 60 m wysokości) z którego rozpościera się widok na największe wrzosowisko w kraju. Odpoczywając w wiacie na szczycie wzniesienia, oprócz podziwiania rozległych poduch wrzosu i roślinności stepowej, możemy dostrzec płaski krajobraz Żuław Cedyńskich, a w oddali strome stoki doliny Odry z rezerwatem Bielinek. Wrzosowisko posiada również swoje „tajemnice”. W latach 40 XX w. teren dzisiejszego rezerwatu posłużył za plener filmu „Wujaszek Krüger” imitując tereny południowej Afryki. Wrzosowiska Cedyńskie najatrakcyjniej wyglądają pod koniec sierpnia. Wtedy obserwujemy kwitnienie wrzosu, który wybarwia się na różowo i fioletowo. Drogi turysto, na terenie rezerwatu Wrzosowiska Cedyńskiego w sezonie jesienno- zimowym możesz obserwować koszenie wrzosu. To jedno z działań ochrony czynnej stosowane na tym obszarze, które wzmacnia wrzos i zwiększa bioróżnorodność tego obszaru.
- Rezerwat Bielinek – uznany jest za klejnot w przyrodniczej koronie Pomorza Zachodniego. Jego wyjątkowość dostrzegli niemieccy przyrodnicy już pod koniec XIX w., zaś w 1927 r. został wpisany do Niemieckiej Księgi Przyrody jako cenny obszar. Po II Wojnie Światowej władze polskie ustanowiły Bielinek rezerwatem przyrody w 1957 r. Obejmując powierzchnie powyżej 75 ha rozciąga się pomiędzy miejscowościami Bielinek i Lubiechów Dolny. Rezerwat zlokalizowany jest na stromym zboczu moreny, stanowiącym dawny brzeg Odry, gdzie często przybiera formę prostopadłych urwisk oraz wąwozów. Wielu z nich nadano nazwy, i tak w rezerwacie mamy wąwóz: Storczykowy, Paklonowy, Wiązowy, Świetlisty, Brekiniowy, Markociński czy Troisty. Rezerwat ze względu na południową wystawę stoków stanowi również ewenement o charakterze klimatycznym. Latem w słoneczny dzień temperatura przy gruncie może osiągać nawet 70° To między innymi uwarunkowania klimatyczne sprawiły że rozlokowały się tu ciepłolubne murawy oraz gatunki typowe dla południa Europy. Do przyrodniczych unikatów należy dąb omszony, szyplin zielny, oman niemiecki czy nawrotczerwonobłękitny.
- Dolina Słubii – to zespół przyrodniczo-krajobrazowy gdzie przepływająca Słubia tworzy malowniczą dolinę o stromych zboczach i licznych źródliskach. To idealne miejsce by podziwiać wąwóz porośnięty lasem grądowym, by doświadczać widoku krystalicznie czystej i wartko płynącej wody lub by z oddali przyjrzeć się żeremiom bobrów. Czyste wody Słubii to miejsce gdzie możemy zobaczyć rzadki gatunek krasnorostu Hildebrandiarivularis, kolonie gąbek czy mszywiołów. Drogi turysto choć droga z Morynia w kierunku Starych Łysogórek wzdłuż Słubi nie urzeka wysoką jakością, to wyjątkowe widoki i doznania przyrodnicze zrekompensują chwilowe niedogodności.
Jezioro Morzycko fot. zbiory ZPKWZ
Obiekty kulturowe
- Most w Siekierkach – jest najdłuższym tego typu mostem na Odrze. Łączy Siekierki z Neurüdnitz po niemieckiej stronie. Ostatnie regularne pociągi przejechały po nim w 1945 r. Od 2019 roku trwały prace budowlane, których efektem było przystosowanie konstrukcji do ruchu turystycznego po stronie polskiej i niemieckiej. Z mostu rozpościerają się unikatowe widoki na Odrę (strona niemiecka) i jej dzikie, naturalne rozlewiska w tym użytek ekologiczny Kostrzyneckie Rozlewisko po polskiej stronie. Teren ten, stanowi jeden z bardziej dzikich zakątków naszego kraju. To idealne miejsce do obserwacji ptaków, które odnalazły tu dogodne warunki do gniazdowania. Przebywanie na moście daje nam możliwość podziwiania bujnej roślinności wodnej lub nasłuchiwania koncertów żab i innych płazów. Sam most stanowi taras widokowy o łącznej długości 660 m. Dla uatrakcyjnienia turystycznego powstała dwupoziomowa platforma widokowa nad jednym z przęseł pozwalająca na podziwianie całości mostu jako zabytku techniki. Most został wyposażony w infrastrukturę służącą turystom i edukacji. Liczne ławeczki i tablice informacyjne czynią tę przestrzeń wyjątkową i nadają charakter rekreacyjno-wypoczynkowy.
- Najdalej na zachód wysunięty punkt – pomiędzy wsią Stary Kostrzynek a Osinowem Dolnym,znajduje się punkt numer 630-553*G o współrzędnych geograficznych WGS 84 52° 50′ 15,5795’’ N, 14° 07’22,5482’’ E, który jest najdalej wysuniętym na zachód punktem granicy państwa. Sam punkt znajduje się w nurcie Odry w odległości 200 metrów w kierunku południowo-zachodnim od kamienia pamiątkowego. W sąsiedztwie punktu znajduje się wiata odpoczynkowa, kilka tablic informacyjnych oraz parking gdzie można zostawić auto.
- Cedynia – najdalej na zachód położone miasto Polski znane głównie z historycznego wydarzenia jakim była Bitwa pod Cedynią w 972 r. W mieście odnajdujemy wiele historycznych ciekawostek. Mamy tu klasztor żeńskiego zakonu cysterek, które funkcjonowały w nim do 1611 r., a który później stanowił szkołę dla panien ze szlacheckim pochodzeniem by współcześnie mieścić restaurację i hotel.
W miejscowości mamy także nietypowy, kaskadowy rynek miejski przy którym oprócz ratusza znajdziemy muzeum regionalne z bogatymi kolekcjami. Są wśród nich zbiory z zakresu paleontologii, archeologii, etnografii, historii wojskowości i sztuki np. eksponaty sprzed 12 tyś. lat p.n.e., epoki kamienia 4 tyś. lat p.n.e. i młodsze z epoki brązu i żelaza oraz z II wojny światowej. Warto również skorzystać z tarasu widokowego XIX-wiecznej wieży widokowej, z której rozciąga się panorama tzw. Żuław Cedyńskich. Wieża została zrewitalizowana w ostatnim czasie. Ponadto w mieście interesujący kościół pw. Narodzenia NMP z kostki granitowej pochodzący z przełomu XIII/XIV wieku z neogotycką strzelistą wieżą. - Góra Czcibora – to ważne miejsce na historycznej mapie Polski. Okolice wzgórza o wysokości
54,5 m n.p.m., najprawdopodobniej stanowiło pole bitwy pod Cedynią z 972 r. Do walk doszło pomiędzy wojami polskimi dowodzonymi przez Czcibora brata Mieszka I, a Hodonem margrabią Marchii Łużyckiej, którego wojska zaatakowały tereny Polan. Wydarzenie to upamiętnia monumentalna rzeźbaorła, dłuta Stanisława Biżka. By dotrzeć pod pomnik musimy pokonać 270 schodów. U podnóża wzniesienia zobaczyć możemy współczesną mozaikę przedstawiającą wyobrażenie bitwy oraz replikę palisady, która jest ważną częścią inscenizacji historycznych tej słynnej walki. W okolicy Góry Czcibora znajduje się duży parking, zaś pod samym wzniesieniem jest wiele wiat zachęcających do odpoczynku. By uatrakcyjnić lekcję historii w terenie pod Górą Czcibora posadowiona została ławka „pająk”. Drogi turysto, spod Góry Czcibora dzięki dobrze oznakowanej ścieżce możesz dotrzeć do rezerwatu przyrody Wrzosowiska Cedyńskie.
Góra Czcibora fot. zbiory ZPKWZ
- Kamienne kościółki – na terenie całego parku i jego otuliny można odnaleźć liczne wiejskie kościółki. Zbudowane są z kamienia a ich rodowód sięga średniowiecza. Wymienić warto np. kościoły w Mętnie, Godkowie czy Krajniku Górnym.
- Moryń (otulina parku krajobrazowego) – mimo iż pierwsze wzmianki pochodzą z 1265 roku, a prawa miejskie Moryń otrzymał w XIV w., wiadomo że wzgórza na zachód od jeziora Morzycko były zasiedlone już w początkach Epoki Kamiennej. Fakt, iż miasto posiadało fortyfikacje, sąd miejski, możność bicia własnej monety, świadczy o wysokim znaczeniu tego ośrodka w tamtym czasie. Moryń okala zachowany wieniec murów miejskich o średnicy około 300 m. Znajdziemy tu niezwykle interesujący kościół, który został wybudowany w XIII wieku z kamieni granitowych.Jest on romańską pseudobazyliką trójnawową na planie krzyża. Wieża pochodzi z XV wieku i posiada frontowy przejazd. Górna część wieży z latarnią z 1756 roku. Szczyty kościoła dekorowane są licznymi blendami ostrołukowymi i półkolistymi , a także rozetami o uskokowych ościeżach. Ołtarz z kostki granitowej (jeden z nielicznych tego typu ołtarzy w Polsce) jest starszy od kościoła o około 100 lat (datowany jest na XII wiek ). Ambonę barokową pochodzi z 1711 roku. W ścianę wmurowano epitafium z 1750 roku. We wnętrzu znajdziemy również fragmenty gotyckich malowideł z XV wieku. Są one o tyle ciekawe, iż nie przedstawiają postaci świętych a… diabły. Liczne legendy Morynia przedstawiają Wielkiego Raka, który wyłania się z fal jeziora Morzycko. Ponoć to zaczarowana dusza obrońcy moryńskiego grodu. Dziś fontannę z Wielkim Rakiem odnajdziemy na rynku miejskim w Moryniu. Moryń zyskał również popularność dzięki książce Zbigniewa Nienackiego „Księga Strachów”, a liczne miejsca Morynia stanowią tło przygód Pana Samochodzika.
- Chojna - miasto o którym pierwsze wzmianki pochodzą z 1244 r. Stanowiła bramę pomiędzy Brandenburgią a Pomorzem. Współcześnie prezentuje lokalną dominantę krajobrazową, za sprawą monumentalnej, blisko 100 metrowej wieży kościoła mariackiego, który sukcesywnie dźwigany jest z ruin od lat 90. XX wieku (kościół bowiem został zniszczony w trakcie II wojny światowej). Również w Chojnie znajdziemy gotycki ratusz ze szkoły HinrichaBrunsberga – zbliżone do niego stylowo obiekty znajdziemy również w Szczecinie, Stralsundzie czy Tangermünde na terenie landu Saksonii-Anhalt. Drogi turysto, będąc w Chojnie koniecznie zajrzyj do parku nad Rurzycą by zobaczyć Platana Olbrzyma. To trzystuletnie drzewo stanowiące pomnik przyrody, uznawane jest za największy okaz platana klonolistnego w Polsce (wysokość 35 m, obwód 1066 cm).
- Nadodrzański szlak pamięci – biegnący wzdłuż Odry pomiędzy Czelinem a Cedynią pozwala nam na poznanie nadodrzańskich wydarzeń II Wojny Światowej. Obszar ten był świadkiem operacji berlińskiej, w trakcie której żołnierze polscy forsowali Odrę na odcinku pomiędzy Starą Rudnicą a Gozdowicami, co przypłacili olbrzymimi stratami. Dla uczczenia ich pamięci utworzono Rejon Pamięci Narodowej, którego głównym obiektem jest cmentarz wojenny w Starych Łysogórkach. Drogi turysto, warto tu zajść i w skupieniu zadumać się nad krętymi ścieżkami historii. Pomiędzy Starymi Łysogórkami a Gozdowicami odtworzono stanowisko dowodzenia z ziemnym schronem. Jest to równocześnie znakomity punkt widokowy na dolinę Odry. W Gozdowicach i Starych Łysogórkach znajdziemy również muzeum pamiątek 1. Armii Wojska Polskiego, w których prowadzona jest narracja dotycząca tych tragicznych dni walk.
Most Siekierki fot. zbiory ZPKWZ Kościół Mariacki w Chojnie fot. Marcin Grum
Kościół Świętego Ducha w Moryniu fot. zbiory ZPKWZ
PROPOZYCJA WYCIECZEK
- Rezerwat Bielinek – wersja łatwa. Kierujemy się drogą nr 125 z Cedyni w kierunku Bielinka. Skręcamy w kierunku Markocina. Wejście do rezerwatu znajduje się przy pamiątkowym głazie. Kierujemy się leśną ścieżką, delikatnie pod górę zgodnie z drogowskazami. Po kilkunastu minutach marszu docieramy do wiaty na zboczu. Stoimy na stromej skarpie porośniętej dębami omszonymi. Przed nami rozpościera się przepiękny widok równinny obszar Żuław Cedyńskich. Idealny spacer dla osób starszych i rodzin z dziećmi.
- Rezerwat Bielinek – wersja trudniejsza. Szlak rozpoczyna się od przystanku PKS na początku Wąwozu Markocińskiego i prowadzi krawędzią rezerwatu do stacji pomp koło Bielinka. Trasa wynosi około 8 km a czas przewidziany na przejście tej trasy szacuje się na 4 godziny. Najtrudniejszy ze szlaków ale najciekawszy gdyż obrazuje charakter całego rezerwatu. Maszerując mijamy Wąwóz Brekiniowy, Wąwóz Świetlisty, Wąwóz Wiązowy, Parów Źródlany, Wąwóz Paklonowy, Doline Borsuczą oraz Dolinę Akacjową. Wyprawę kończymy w Wąwozie Storczykowym. Wycieczka dla piechurów i aktywnych z licznymi podejściami terenowymi.
- Góra Czcibora i Wrzosowiska Cedyńskie – wycieczkę rozpoczynamy od Góry Czcibora przed którą znajduje się pokaźny parking. Po pokonaniu 270 schodów by dojść na szczyt pod sam pomnik Polskiego Zwycięstwa nad Odrą możemy podziwiać panoramę wykorzystywanych rolniczo Żuław Cedyńskich. Po zejściu z Góry Czcibora kierujemy się w prawo i mijając palisadę, wiaty odpoczynkowe i ławkę pająk wchodzimy na ścieżkę, która wiedzie do rezerwatu Wrzosowiska Cedyńskie. Na sam szczyt gdzie znajduje się wiata odpoczynkowa poprowadzą nas kierunkowskazy. Podejście na sam szczyt jest dość męczące… ale widoki i lekka bryza na szczycie wynagrodzi wysiłek włożony w wyprawę. Pokonanie całej trasy to około 1,5 godziny. Warto zaplanować więcej czasu, by bez pośpiechu posiedzieć pod jedną z wielu wiat odpoczynkowych.
- Doliną Słubii do Mostu w Siekierkach – do Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego „Dolina Słubi” najłatwiej dojedziemy z Morynia, skręcając w ul. Odrzańską i kierując się na Stare Łysogórki. Po minięciu żwirowni wjeżdżamy na leśny teren Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. Już kilka kilometrów od Morynia możemy obserwować meandrującą i wartko płynąca Słubię. W kompleksie leśnym znajdziemy parking, gdzie możemy zostawić auto by eksplorować okolicę na piechotę. Warto zwrócić uwagę na kilka malowniczych mostków przewieszonych przez rzekę, co stanowi pozostałość po dawnej działalności młynów. Po drodze znaleźć można wiatę, która zachęca do odpoczynku i nabrania sił przed dalszą wyprawą. Przejazd z Morynia do Starych Łysogórek trwa ok 30 min. Dalej kierujemy się w stronę Siekierek. Auto należy zostawić na specjalnie przygotowanym parkingu przed dawnym budynkiem dworca w Siekierkach, a na most podejść spacerkiem. Będąc na moście możemy przysiąść na ławeczkach wkomponowanych w konstrukcję mostu lub udać się na platformę widokową, skąd rozpościera się przepiękny widok na Kostrzyneckie Rozlewisko.
- Na most w Siekierkach rowerem – kolejną interesująca propozycją eksploracji Cedyńskiego parku jest możliwość dojazdu na most rowerem po nowo oddanej ścieżce rowerowej Trasą Pojezierzy Zachodnich. Trasa rozpoczyna się w Trzcińsku-Zdroju i prowadzi do samych Siekierek przez malownicze miejscowości takie jak Klępicz, Przyjezierze, Godków, Jelenin czy Brwice. Trasa prowadzi częściowo śladami starego nasypu kolejowego, zaś reszta traktu dzięki nowej nawierzchni bitumicznej zapewni komfort jazdy. Całość trasy to ponad 36 km, a średni czas przejazdu szacuje się na około 2 godziny. Krótszą wersją trasy jest przejazd do Siekierek z Godkowa, do którego z łatwością dotrzemy pociągiem.
TURYSTYKA W PARKU
Turystyka piesza
Cedyński Park Krajobrazowy posiada idealne warunki do prowadzenia turystyki pieszej. Liczne szlaki, udostępnione rezerwaty przyrody oraz mnogość historycznych miejsc daje okazję do eksploracji, zarówno zapalonym piechurom i biegaczom jak i turystom „krótkodystansowym”. Dzięki rozmaitości form terenowych znajdą tu dla siebie trasę zarówno fani górzystych wzniesień jak i płaskich równin.
Turystyka rowerowa
Ciekawe ukształtowanie terenu Cedyńskiego Parku Krajobrazowego, stanowi nie lada atrakcję dla fanów dwóch kółek. Liczne wzniesienia zwane Karpatami Cedyńskimi przeznaczone są dla rowerzystów którzy lubią wyzwania. W parku są też dużo łatwiejsze trasy z którymi poradzą sobie nawet mniej doświadczeni cykliści. Przez park przebiega nowo oddana trasa rowerowa Pojezierzy Zachodnich co stanowi dodatkową atrakcję dla rowerzystów.
Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.rowery.wzp.pl
Turystyka samochodowa
Cedyński Park Krajobrazowy dzięki liczny parkingom i dobremu dojazdowi do ciekawych miejsc
i obiektów stanowi atrakcję również dla właścicieli czterech kółek. Nawet chwilowe niedogodności wynikające z nie najwyższej klasy nawierzchni zrekompensuje dzika przyroda oraz niezapomniane widoki i krajobrazy oraz ciekawe historie tego terenu.
MATERIAŁY DO POBRANIA
Przydatne adresy:
BIURO INFORMACJI TURYSTYCZNEJ – GEOPARK
ul. Plac Wolności 2, 74-503 Moryń
tel.: 697 029 064, e-mail:
Centrum Informacji w Chojnie
w zabytkowym ratuszu
Plac Konstytucji 3 Maja
74-500 Chojna
Tel. 661 416 595, e-mail:
Muzeum Regionalne w Cedyni
Pl. Wolności 4
74-520 Cedynia
tel. 91 414 95 12
Muzeum Pamiątek 1. Armii WP
w Gozdowicach i Starych Łysogórkach
74-505 Gozdowice
tel. 91 414 52 10
Informacje dla rowerzystów:
www.rowery.wzp.pl
Facebook : @PomZachodnieRowerem