Dla inwestorów
Prowadzenie działalności gospodarczej związane jest z wieloma barierami, wymaga również funkcjonowania w określonym otoczeniu prawnym. Istotnym elementem tego otoczenia jest wprowadzenie ograniczeń na określonym terenie w postaci ustanowienia na nim formy ochrony przyrody. Zdając sobie sprawę z tego faktu pragniemy zaoferować uproszczony przewodnik postępowania w zakresie inwestowania na obszarze parku krajobrazowego.
Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko
Na terenie parków krajobrazowych akty prawne wprowadzają zamknięty katalog zakazów. Niewątpliwie najistotniejszym z nich jest zakaz realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Czy zakaz ten oznacza że „nic nie można wybudować”? Absolutnie nie!
Powyższe pytanie jest często przewijającym się w dyskusji publicznej stereotypem nie mającym pokrycia w faktach. Wyjaśnijmy – od wskazanego powyżej zakazu funkcjonuje zwolnienie od zakazu – dopuszczające do realizacji przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę i krajobraz parku krajobrazowego.
Co to oznacza? W polskim prawodawstwie przedsięwzięcia (tj. zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegająca na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin) mogące znacząco oddziaływać na środowisko zaliczane są do jednej z dwóch grup: przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko i przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
W przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko jest obowiązkowe.
Zatem jeśli planowane przedsięwzięcie zalicza się do grupy II, a przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowiska wykazała brak niekorzystnego wpływu na środowisko i krajobraz parku to jego realizacja (pod warunkiem dopełnienia wszystkich pozostałych formalności) będzie dopuszczalna.
Oczywiście istnieją również przedsięwzięcia, które nie są przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko.
Istnieje również możliwość, iż dopuszczalna będzie realizacja również przedsięwzięć I grupy – o ile stanowi ono inwestycję celu publicznego.
Szczegółowy wykaz przedsięwzięć z ich kwalifikacją do poszczególnych grup znajduje się w Rozporządzeniu Rady Ministrów dostępnym pod adresem: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001839/O/D20191839.pdf
Więcej informacji na temat procedury oceny oddziaływania na środowisko: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_1540-decyzja-srodowiskowan
Czy przed rozpoczęciem inwestycji konieczna jest zgoda dyrektora ZPKWZ? Czy dyrektor ZPKWZ może wydać jednostkową zgodę na odstępstwo od zakazu?
Obecny kształt przepisów ustawowych skutkuje tym, iż dyrektor zespołu parków krajobrazowych nie jest organem uprawnionym do wydawania zezwoleń, decyzji realizacyjnych i zwolnień od zakazów. Kompetencje te należą do organów uprawnionych do wydawania decyzji realizacyjnych, przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub uzgadniania tychże decyzji. Przykładowo – decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wójt gminy, a dodatkowo może ona wymagać uzgodnienia regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
Zwracamy również uwagę na generalne odstępstwa od zakazów – obowiązują one na podstawie ustawy o ochronie przyrody, wskazane mogą być również w przywołanych powyżej aktach prawnych ustanawiających dany park krajobrazowy
W jakich dokumentach znajdę odpowiedź czy moja inwestycja będzie dopuszczalna?
Katalog zakazów obowiązujących w danym parku zawarty jest w aktach normatywnych ustanawianych dla obszaru. Dostępne są one na stronach Biuletynu Informacji Publicznej ZPKWZ: www.bip.zpkwz.pl/podstawa-prawna. Są to Rozporządzenia Wojewody lub Uchwały Sejmiku Województwa.
Zwrócić należy również uwagę czy dane zamierzenie inwestycyjne znajduje się na terenie parku krajobrazowego, który posiada obowiązujący plan ochrony. Są to dokumenty ustanawiane na okres 20 lat, które wskazują m.in. sposoby gospodarowania na obszarze parku krajobrazowego. Obecnie plany ochrony ustanowiono dla obszaru Ińskiego Parku Krajobrazowego i Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”. Dla obszaru Drawskiego Parku Krajobrazowego i Barlineckiego Parku Krajobrazowego trwają prace nad opracowaniem tychże dokumentów. Więcej na temat planu ochrony znajdziesz w zakładce „Plany ochrony”.
Przeprowadzenie inwestycji ponadto wymaga określenia charakteru ładu przestrzennego ustanowionego w dokumentach planistycznych gminy – studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli dana lokalizacja nie posiada ustanowionego mpzp konieczne będzie uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (w przypadku inwestycji celu publicznego . Więcej na ten temat: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_430-ustalenie-warunkow-zabudowy
W przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko konieczne będzie uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Więcej na ten temat: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_1540-decyzja-srodowiskowa.
Kolejnym etapem jest uzyskanie decyzji realizacyjnych – np. pozwolenia na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, pozwolenia wodnoprawnego na regulację wód, pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzeń wodnych.
Co z tą Naturą 2000?
Równie częstym mitem jest stwierdzanie, że Natura 2000 „wszystko blokuje”. Nie jest to prawda – obszary sieci Natura 2000 choć znajdują się w krajowym katalogu form ochrony przyrody rządzą się odmiennymi od innych form zasadami. Główną z nich jest to, iż jest to jedyna forma ochrony przyrody dla której nie ustanawia się zakazów.
Co to oznacza? W procesie oceny oddziaływania na środowisko analizuje się czy dane przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000. Analizie podlega oddziaływanie na przedmioty ochrony danego obszaru – siedliska bądź gatunki chronionych ptaków. Warto w takiej sytuacji przeanalizować plan zadań ochronnych danego obszaru. Zawiera on bowiem potencjalne zagrożenia dla ochrony przedmiotów ochrony. Tym samym potencjalny inwestor ma możliwość zweryfikowania czy zaplanowana przez niego działalność może zostać uznana za znacząco oddziałująca na obszar Natura 2000. Proponujemy korzystanie w tym celu z Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody: http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/
Jakie jeszcze obostrzenia mogą mieć znaczenie dla realizacji inwestycji?
Najistotniejszymi zakazami ustanowionymi dla parków krajobrazowych wydają się tu zakazy: pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym; przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od:
- a) linii brzegów rzek, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych,
- b) zasięgu lustra wody w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących przy normalnym poziomie piętrzenia określonym w pozwoleniu wodnoprawnym, o którym mowa w art. 389 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. –Prawo wodne
– z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej; prowadzenia chowu i hodowli zwierząt metodą bezściółkową;
Jak już wskazano sposób zagospodarowania danego terenu określony może być również w dokumentach planistycznych gminy – studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
Czy w trakcie postępowania dotyczącego wydania decyzji przez inny organ możliwe jest uzyskanie stanowiska ZPKWZ?
ZPKWZ może wyrazić swoją opinię na piśmie jeśli podmiot zainteresowany o takową wystąpi. Przekażemy również informację o uwarunkowaniach prawnych związanych z funkcjonowaniem parku krajobrazowego. Zwracamy również uwagę, iż podmiot publiczny prowadzący dane postępowanie – np. wójt/burmistrz/prezydent, regionalny dyrektor ochrony środowiska również może wystąpić do nas o wyrażenie opinii w danej sprawie.
Nadal mam wątpliwości na temat mojego zamierzenia
W takiej sytuacji zachęcamy do kontaktu mailowego, telefonicznego bądź pisemnego. Postaramy się udzielić szerszych wyjaśnień, bądź skierować do właściwego kompetencyjnie organu.