Dla mieszkańców

Z czym wiąże się funkcjonowanie parku krajobrazowego w Twoim miejscu zamieszkania? 

Funkcjonowanie obszarów chronionych na terenie swojego miejsca zamieszkania pociąga za sobą niewątpliwe skutki w pewnych sferach życia codziennego. W szczególności w pewien sposób ogranicza możliwość korzystania z prawa własności nieruchomości. Ogranicza też możliwe zachowania się przebywających na obszarze parku. Pragniemy przedstawić Państwu garść przydatnych informacji ułatwiających orientację w zakresie prawnych uregulowań dotyczących parku krajobrazowego.

Jakie akty regulują te ograniczenia?

Pierwszorzędną kwestią są obowiązujące na terenie parku zakazy. Wskazane są one w aktach prawnych, które ustanawiają dany park krajobrazowy. Wszystkie aktualnie obowiązujące akty normatywne regulujące te kwestie zamieszczone są na stronach Biuletynu Informacji Publicznej ZPKWZ: www.bip.zpkwz.pl/podstawa-prawna. Są to Rozporządzenia Wojewody lub Uchwały Sejmiku Województwa. Z uwagi na to, że są to przepisy powszechnie obowiązujące (akty prawa miejscowego) nie funkcjonują w tej materii regulaminy bądź inne dokumenty o charakterze wewnętrznym.
Podkreślenia wymaga fakt, iż zakazy ustanawiane są jedynie dla obszaru parku (nie mają więc mocy obowiązującej na terenie otuliny parku). Otulina ma charakter informacyjny dla organów uprawnionych do wydawania decyzji bądź ich uzgadniania, i powinna stanowić jedną z przesłanek decydującą o stanowisku organu.
Innym zagadnieniem regulującym ewentualne ograniczenia są plany ochrony. Są to dokumenty ustanawiane na okres 20 lat, które wskazują m.in. sposoby gospodarowania na obszarze parku krajobrazowego. Obecnie plany ochrony ustanowiono dla obszaru Ińskiego Parku Krajobrazowego i Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”. Dla obszaru Drawskiego Parku Krajobrazowego i Barlineckiego Parku Krajobrazowego trwają prace nad opracowaniem tychże dokumentów. Więcej na temat planu ochrony znajdziesz w zakładce ‘Plany ochrony’.

Kim jesteśmy?

ZPKWZ stanowi jednostkę organizacyjną Województwa Zachodniopomorskiego. Zatrudnieni w zespole pracownicy ZPKWZ tworzą Służbę Parków Krajobrazowych. Do ich zadań należy:

1. inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych, stanowisk roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową oraz ich siedlisk, a także zasługujących na ochronę tworów i składników przyrody nieożywionej;
2. identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych parku krajobrazowego oraz wnioskowanie o podejmowanie działań mających na celu eliminowanie lub ograniczanie tych zagrożeń i ich skutków, a także innych działań w celu poprawy funkcjonowania i ochrony parku krajobrazowego;
3. gromadzenie dokumentacji dotyczącej przyrody oraz wartości historycznych, kulturowych i etnograficznych;
4. realizacja zadań związanych z ochroną innych form ochrony przyrody w granicach parku krajobrazowego;
5. informowanie o przepisach o ochronie przyrody osób przebywających na obszarach podlegających ochronie oraz w miejscach, w których znajdują się twory i składniki przyrody objęte formami ochrony przyrody;
6. prowadzenie edukacji przyrodniczej w szkołach i wśród miejscowego społeczeństwa, a także promowanie wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych i turystycznych parku krajobrazowego;
7. współpraca z samorządami, zarządcami obszarów parku krajobrazowego, organizacjami ekologicznymi i z innymi podmiotami, mającymi związek z ochroną parku krajobrazowego.

Jednostką kieruje Dyrektor ZPKWZ. Do jego zadań należy działanie w zakresie:

1. ochrony przyrody, walorów krajobrazowych oraz wartości historycznych i kulturowych;
2. organizacji działalności edukacyjnej, turystycznej oraz rekreacyjnej;
3. współdziałania w zakresie ochrony przyrody z jednostkami organizacyjnymi oraz osobami prawnymi i fizycznymi;
4. składania wniosków do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dotyczących zagospodarowania przestrzennego obszarów wchodzących w skład parku krajobrazowego.

Jeśli nie zespół parków krajobrazowych to kto będzie właściwy w mojej sprawie?

Odpowiedź na to pytanie wymaga każdorazowego przeanalizowania dokumentów sprawy. Niemniej jednak możemy wskazać podstawową właściwość w przypadku katalogu spraw co do którego otrzymujemy zapytania od społeczności lokalnych:

1. ocena oddziaływania na środowisko – zazwyczaj prowadzona przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Więcej informacji na temat decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_1540-decyzja-srodowiskowa
2. decyzja o warunkach zabudowy – prowadzona przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta, w przypadku obszaru chronionego jakim jest park krajobrazowy dodatkowo uzgadniana przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Więcej na ten temat: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_430-ustalenie-warunkow-zabudowy
3. usunięcie drzewa - zezwolenie wydaje wójt/burmistrz/prezydent miasta a w przypadku nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków wojewódzki konserwator zabytków. W przypadku drzew zlokalizowanych w pasie drogowym – po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Więcej na ten temat: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/inwestycje-budowlane/chce-zalatwiac-sprawy-przed-rozpoczeciem-budowy/proc_1588-zezwolenie-na-wycinke-drzewa
4. wydanie pozwolenia na budowę bądź zgłoszenie organowi robót budowlanych – postępowanie prowadzi starosta
5. pozwolenie wodno-prawne – wydaje Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. więcej na ten temat: https://wody.gov.pl/index.php/pozwolenie-wodnoprawne
6. sprawy związane z rybactwem i łowiectwem – Wydział Rolnictwa i Rybactwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej PGW Wody Polskie

Co możemy dla Ciebie zrobić?

Dyrektor parku krajobrazowego posiada kompetencję do składania wniosków do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Miejscowe plany są najważniejszymi aktami polityki przestrzennej gminy. Regulują kompleksowo możliwy sposób zagospodarowania danej lokalizacji. Jeśli ważna z Twojego punktu widzenia kwestia nie jest uregulowana w planie, bądź jest uregulowana w sposób w Twoim odczuciu niewłaściwy, jeśli wiesz że toczy się procedura opracowywania planu miejscowego i jesteś osobą zainteresowaną wpływem na kształt planu możesz przedstawić swoje stanowisko ZPKWZ, a my rozważymy czy złożenie adekwatnego wniosku do planu jest zasadne.

Możemy również skierować korespondencję do podmiotu publicznego w intersującej Cię sprawie związanej z funkcjonowaniem parku krajobrazowego. Stanowisko dyrektora zespołu parków krajobrazowych zazwyczaj ma istotne znaczenie przy formułowaniu rozstrzygnięcia przez inny organ.

Pragniemy również zwrócić uwagę, że umyślne naruszanie zakazów obowiązujących w parku krajobrazowym stanowi wykroczenie. Oznacza to, że w przypadku wiedzy o takim zdarzeniu poinformować należy policję. Jeśli z jakiegoś powodu nie chcecie czynić tego osobiście przekażcie nam swoją wiedzę o zdarzeniu, a my poinformujemy policję (jednocześnie wskazując prawne uwarunkowania sprawy).

Chętnie również przeprowadzimy działania edukacyjne dla społeczności lokalnej. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w zakładce „Edukacja”.

Na naszej stronie znajdziesz informację o wydawanych przez nas materiałach promocyjno-edukacyjnych. Odbierzesz je w miarę dostępności bezpłatnie w naszej siedzibie. Mieszkasz poza Szczecinem? To nie problem – nasze stoisko znajdziesz na różnego rodzaju jarmarkach, piknikach i innych imprezach plenerowych o których będziemy informować na naszej stronie. Możesz też zwrócić się do nas a prześlemy je do Ciebie pocztą.

Jeśli nadal masz wątpliwości dotyczące obowiązywania przepisów dotyczących parku krajobrazowego na terenie Twojej miejscowości, jeśli jakieś zagadnienie nie jest dla Ciebie jasne zwróć się do nas: telefonicznie, mailowo lub na piśmie.

A czego nie robimy?

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego jako jednostka administracji publicznej działać może jedynie na podstawie prawie. Pragniemy zatem podkreślić, iż obecny kształt ustawy o ochronie przyrody nie daje kompetencji ZPKWZ do wydawania decyzji administracyjnych, zezwoleń na określone działanie bądź zwolnień od zakazów. Tego rodzaju forma działania przypisana jest do innych organów administracji (w szczególności wójt/burmistrz/prezydent miasta, starosta, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska)
Jednakże wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym każdorazowo na wniosek zainteresowanych wypowiadamy się pisemnie (w charakterze opinii) na temat przedstawionych rozwiązań i potencjalnej dopuszczalności do realizacji.

Czy do parków obowiązują bilety? Jakie są godziny otwarcia?

Bilety wstępu, bramy wejściowe i godziny wstępu to instytucje obowiązujące w parkach narodowych. Parki krajobrazowe to obszary o niższym reżimie ochrony, stąd też ich obszar pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Podsumowując – nie potrzebujemy biletów aby wejść do parku krajobrazowego. Nie ma tu również ram godzinowych

Czy w parku mogę rozbić namiot, rozpalić ognisko?

Pamiętajmy, że przebywając na terenie parku krajobrazowego zawsze poruszamy się po terenie będącym czyjąś własnością. Najczęściej są to lasy, które udostępnione są zgodnie z instytucją powszechnego korzystania ze środowiska. Zasady obowiązujące w parku nie są jedynymi normami do których musimy się stosować – zwracajmy uwagę czy w danym miejscu nie udostępniono regulaminu który określałby inne zasady postępowania.
Dla bezpieczeństwa swojego i innych przyjmijmy zasadę, iż ogniska rozpalamy tylko w miejscach do tego wyznaczonych. Nie narazimy wtedy środowiska na ewentualny pożar a siebie na mandat za wzniecanie ognia w miejscu do tego niewyznaczonym.
Jeśli chodzi o rozbicie namiotu, również powinniśmy korzystać z miejsc wyznaczonych, rozbicie się ‘na dziko’ może narazić na interwencję Straży Leśnej lub nerwową reakcję właściciela danej łąki.

Jestem w parku krajobrazowym, to przecież wy jesteście właścicielami terenu!

Otóż nie, to kolejna pomyłka instytucji parku narodowego i krajobrazowego – o ile w parku narodowym administracja obszaru faktycznie jest właścicielem obszaru o tyle w parku krajobrazowym tereny pozostają własnością dotychczasowych właścicieli! Mamy tu zatem zarówno grunty państwowe – tj. lasy, grunty komunalne, i grunty prywatne. Zachowujmy się w związku z tym rozsądnie.

Czy po parku mogę poruszać się samochodem?

Jak wskazano wyżej grunty na terenie parku pozostają w dotychczasowym wykorzystaniu. Stąd też drogi publiczne są dostępne dla użytkowników ruchu drogowego. Inaczej rzecz wygląda w przypadku dróg leśnych. O ile bowiem drogi publiczne są z zasady dostępne, i wymagają wyraźnego oznakowania o ich zamknięciu, o tyle drogi leśne są dostępne dla ruchu kołowego jedynie gdy oznakowanie wyraźnie na to wskazuje. Zasady te dotyczą zarówno samochodu jak i motocykla czy quada. Często w lesie napotykamy otwarty szlaban, który kusi aby wjechać głębiej. Nie róbmy tego, ponieważ możemy narazić się na mandat za nieuprawnione korzystanie z dróg leśnych. W najlepszym wypadku możemy też natrafić przed sobą na kolejny szlaban, który będzie zamknięty, jeśli będziemy mieli pecha i w międzyczasie leśniczy zamknie również pierwszy szlaban zostaniemy odcięci od możliwości wyjazdu. Niezależnie od powyższych zasad w przypadku ruchu turystycznego sugerujemy i apelujemy o korzystanie z innych form poruszania się niż samochód. Przyroda oraz nasz organizm będą nam wdzięczne, jeśli wybierzemy się na spacer lub przejażdżkę rowerową.

A co z jazdą konną?

W przypadku dróg leśnych ustawa o lasach również precyzuje, iż poruszać powinniśmy się po wyznaczonych do tego szlakach. Na drogach publicznych zasady są inne - jazda wierzchem powinna przebiegać po drodze do tego przeznaczonej. Jeśli jednak takiej drogi nie ma, można poruszać się konno poboczem. Gdy nie ma również pobocza, jeździec może poruszać się po jezdni. Jeździec na drogach gruntowych może być w dowolnym wieku, za to ten na drodze twardej musi mieć ukończony 17. rok życia.

Czy mogę wprowadzić psa do parku?

Jak już wskazaliśmy na terenie parku mogą występować grunty różnych właścicieli. Gmina może wprowadzić nakaz prowadzenia psa na smyczy i w kagańcu. Natomiast na terenach leśnych z mocy ustawy pies powinien być prowadzony na smyczy. Pamiętajmy, że pies puszczony luzem może płoszyć i zabijać zwierzynę!

Czy w parku mogę zbierać płody runa leśnego (grzyby, jagody)?

Co do zasady jest to dopuszczalne – zgodnie z zasadą powszechnego korzystania ze środowiska. Pamiętajmy jednak, że zachodzą sytuacje kiedy zbiór jest zabroniony. Jest tak na przykład na obszarze rezerwatu przyrody, w przypadku wprowadzenia zakazu wstępu do lasu (skoro nie możemy wejść do lasu objętego takim zakazem to tym bardziej nie możemy w nim prowadzić zbioru), nie wchodzimy i nie zbieramy również na obszarze stref ochrony zwierzyny, młodników (las do 4 m wysokości), czy lasów nasiennych. Te ostatnie rozpoznamy po żółtych obwódkach na drzewach.
Przebywając w lesie zwracajmy uwagę na oznakowanie, zwykle bowiem w wystarczający sposób informuje ono o niedopuszczalności zbioru.
Pamiętajmy również aby nie zbierać grzybów niejadalnych lub trujących, zubażamy bowiem w ten sposób bazę pokarmową zwierzyny. Nie zbierajmy również jagód przy pomocy narzędzi – używanie zbieraczek (tzw. grzebieni) powoduje uszkodzenie roślinności a to jest już zabronione!

Czy w parku mogę łowić ryby?

Tu sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku zbioru jagód i grzybów – co do zasady jest do dopuszczalne, mogą jednak istnieć miejsca gdzie połów jest zabroniony, są one zwykle oznakowane. Dopuszczalność amatorskiego połowu ryb nie zwalnia jednak od konieczności dochowania innych wymogów – tj. karta wędkarska, wykupione zezwolenie, korzystanie z dopuszczalnego sprzętu i technik, respektowanie okresów i wymiarów ochronnych.

Czy mogę kupić w ZPKWZ mapy parków?

ZPKWZ wydaje szereg materiałów informacyjnych poświęconych wartościom chronionym parków, w tym oczywiście mapy. Dystrybuujemy je zarówno w naszej siedzibie, przy okazji różnego rodzaju jarmarków, świąt, dożynek i innych tego rodzaju imprez. Możemy je również przesłać na zgłoszoną do nas prośbę.
Podkreślamy, że wszystkie materiały edukacyjne i kartograficzne udostępniamy bezpłatnie.

Czy w parku mogę pływać motorówką?

Co do zasady w parkach krajobrazowych obowiązuje zakaz korzystania z łodzi motorowych na zbiornikach wodnych. Odmienne regulacje funkcjonują na dwóch akwenach Drawskiego Parku Krajobrazowego i jednym Barlineckiego Parku Krajobrazowego, oraz na wybranych kanałach w Parku Krajobrazowym Dolina Dolnej Odry. Pamiętajmy, iż nie oznacza to pełnej dowolności. Zasady korzystania sprzętu uregulowane są w katach prawnych dotyczących tych parków dostępnych pod adresem: http://bip.zpkwz.pl/index.php/podstawa-prawna

Chciałbym odwiedzić siedzibę parku, czy macie wystawę albo ośrodek edukacyjny?

Na chwilę obecną ZPKWZ posiada siedzibę w pomieszczeniach biurowych na terenie Szczecina i nie dysponuje ekspozycją bądź własnym zapleczem edukacyjnym. Prowadzimy zajęcia edukacyjne w porozumieniu z podmiotami posiadającymi takie zaplecze. Liczymy na zmianę stanu posiadania w przyszłości.

Słyszałem, że zbudowaliście punkty widokowe, ile kosztuje wstęp?

Punkty widokowe bądź wieże zrealizowane przez ZPKWZ wykonane zostały w oparciu o środki europejskie i nie podlegają opłatom za wstęp.

Dlaczego mam płacić za pobyt na polu namiotowym osobie prywatnej, gminie lub nadleśnictwu?
Jak już wskazano administracja parku krajobrazowego nie posiada prawa własności terenów wchodzących w skład parku. Opłatę za pobyt na polu namiotowym pobiera podmiot, który jest właścicielem tego pola lub nim zarządza. Niemniej jednak w miejscach użytkowanych rekreacyjnie macie Państwo szansę graniczącą z pewnością napotkać wykonane przez ZPKWZ elementy infrastruktury turystycznej – wiaty, stoły, ławki, kosze na śmieci, stojaki na rowery, tablice informacyjne i edukacyjne, gry o tematyce ekologicznej. Są to efekty realizowanych przez ZPKWZ projektów w partnerstwie z podmiotami które są właścicielami danego miejsca.

Ktoś tu zachowuje się nieprawidłowo, proszę przysłać Straż Parku!

W historii funkcjonowania parków krajobrazowych w Polsce funkcjonowała Straż Parku jako wydzielona formacja. Obecnie ta instytucja obejmuje jedynie parki narodowe. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości prosimy o informowanie Straży Leśnej/Łowieckiej/Rybackiej/Policji/Straży Gminnej. Zwracamy jednak uwagę, że ustawa o ochronie przyrody daje pracownikom parków krajobrazowych prawo legitymowania osób naruszających zakazy ustanowione na terenie parków krajobrazowych!

Czy pracownicy parków wypuszczają żmije?

Wbrew pojawiającym się głosom pragniemy podkreślić, iż ZPKWZ nie prowadzi obecnie ani w przeszłości działań introdukcyjnych żmii zygzakowatej, jedynego polskiego jadowitego węża.